lozi dili ne demek?

siLozi ve Rozi olarak da bilinen Lozi, S Bölgesi'nin (S.30) Sotho-Tswana şubesi içindeki Nijer-Kongo dil ailesinin bir Bantu dilidir ve Lozi halkı tarafından başta güneybatı Zambiya ve çevresinde konuşulur. Bu dil, Kuzey Sotho (Sesotho sa Leboa), Tswana (Setswana), Kgalagari (SheKgalagari) ve Sotho (Sesotho / Güney Sotho) ile yakından ilişkilidir. Bazen Rotse olarak yazılan Lozi ve lehçeleri Zambiya nüfusunun yaklaşık yüzde altısı tarafından konuşulmakta ve anlaşılmaktadır. Silozi, Birleşmiş Milletler tarafından tanımlandığı şekliyle endonym'dir (anadili tarafından kullanılan dilin adı). Lozi, exonym'dir .

Lozi dili iki dilin karışımından gelişmiştir: Luyana ve Kololo. Luyana halkı aslen 17. yüzyılın sonlarında veya 18. yüzyılın başlarında, Kongo Nehri havzasının Katanga bölgesindeki Luba Krallığı ve Lunda Krallığı'ndan güneye göç etti. Bu nedenle konuştukları dil, Luba ve Lunda ile yakından ilişkiliydi. Şu anda batı Zambiya'da bulunan yukarı Zambezi'nin taşkın yataklarına yerleştiler ve Barotseland adında bir krallık geliştirdiler ve ayrıca Barotse Floodplain veya Bulozi'ye de isimlerini verdiler.

Kololo, şu anda Güney Afrika'nın Özgür Devlet eyaleti olan yerde yaşayan bir Sotho halkıydı. Kololo, 1830'larda Shaka Zulu'nun Mfecane'sinden kaçmak zorunda kaldı. Kololo, Zulu ordularından kopyaladıkları taktikleri kullanarak Zambezi taşkın yataklarında Luyana'yı fethetti ve kurallarını ve dilini dayattı. Ancak, 1864'te yerli halk ayaklandı ve Kololo'yu devirdi. O zamana kadar Luyana dili büyük ölçüde unutulmuştu; yeni melez dil Lozi veya Silozi olarak adlandırılır ve Sesotho'ya Zambiya'daki diğer tüm komşu dillerden daha yakındır.

Lozi ayrıca Zimbabve, Botsvana ve Namibya'da (Zambezi Bölgesi) konuşulmaktadır.

Fonoloji

Lozi'nin 5 sesli harfi vardır:

<table> <thead> <tr class="header"> <th></th> <th><a href="Front_vowel" title="wikilink">Ön</a></th> <th><a href="Central_vowel" title="wikilink">Merkez</a></th> <th><a href="Back_vowel" title="wikilink">Arka</a></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="High_vowel" title="wikilink">Yüksek</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Mid_vowel" title="wikilink">Orta</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Low_vowel" title="wikilink">Düşük</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Lozi'de 20 ünsüz vardır:

<table> <thead> <tr class="header"> <th></th> <th><a href="Labial_consonant" title="wikilink">Dudaksı</a></th> <th><a href="Alveolar_consonant" title="wikilink">Alveol</a></th> <th>Damak / <a href="Artdişyuvasıl_ünsüz" title="wikilink">Artdişyuvasıl</a></th> <th><a href="Velar_consonant" title="wikilink">Velar</a></th> <th><a href="Glottal_consonant" title="wikilink">Gırtlaksı</a></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Nasal_consonant" title="wikilink">Burun</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Plosive" title="wikilink">Plosive</a></td> <td>sessiz</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Voice_(phonetics)" title="wikilink">sesli</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Fricative" title="wikilink">Frikatif</a></td> <td>sessiz</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Voice_(phonetics)" title="wikilink">sesli</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Approximant" title="wikilink">Yaklaşık</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Ton, yüksek veya düşük olarak ayarlanır.¹

Yazım

Lozi dili, misyonerler tarafından tanıtılan ²³ Latin alfabesini kullanır. 1977'de Zambiya, dilin imlasını standartlaştırdı.⁴

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Harfler (<a href="Büyük_ve_küçük_harf" title="wikilink">büyük harf</a>)</th> <th>A</th> <th>B</th> <th>C</th> <th>CH</th> <th>D</th> <th>E</th> <th>F</th> <th>G</th> <th>H</th> <th>I</th> <th>J</th> <th>K</th> <th>L</th> <th>M</th> <th>N</th> <th>Ñ</th> <th>O</th> <th>P</th> <th>S</th> <th>SH</th> <th>T</th> <th>U</th> <th>W</th> <th>Y</th> <th>Z</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td>Harfler (<a href="Büyük_ve_küçük_harf" title="wikilink">küçük harf</a>)</td> <td>a</td> <td>b</td> <td>c</td> <td>ch</td> <td>d</td> <td>e</td> <td>f</td> <td>g</td> <td>h</td> <td>i</td> <td>j</td> <td>k</td> <td>l</td> <td>m</td> <td>n</td> <td>ñ</td> <td>o</td> <td>p</td> <td>s</td> <td>sh</td> <td>t</td> <td>u</td> <td>w</td> <td>y</td> <td>z</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="International_Phonetic_Alphabet" title="wikilink">UFA</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td>, , </td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td>, , </td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Sözcük bilgisi

Lozi dili	Türkçe
Sope	Ocak
Yowa	Şubat
Liatamanyi	Mart
Lungu	Nisan
Kandao	Mayıs
Mbuwana	Haziran
Sikulu	Temmuz
Muyana	Ağustos
Muimunene	Eylül
Yenda	Ekim
Njimwana	Kasım
Ñulule	Aralık

Yılın ayları

Harici bağlantılar

Lozi dili hikayeleri

Sibetta, O.Kwibisa, Ze Patezwi ba Banca , Lubuto Library Special Collections, erişim tarihi 3 Mayıs 2014
Silozi dili hikayeleri , Lubuto Kütüphanesi Özel Koleksiyonları, 3 Mayıs 2014'te erişildi